φλυαρια για γραΐδια

 Φλυαρία για γραΐδια   

Στον πλατωνικό διάλογο Θεαίτητος, ο Σωκράτης χρησιμοποιεί την έκφραση «παραμύθι της γριάς» (ή «φλυαρία για γραΐδια») για να απορρίψει την κοινή αντίληψη ότι η αρετή πρέπει να επιδιώκεται μόνο για λόγους κοινωνικής αποδοχής. Συγκεκριμένα, λέει ότι είναι «παραμύθι της γριάς» να πιστεύει κανείς πως πρέπει να είναι δίκαιος μόνο για να φαίνεται καλός στους άλλους και να αποφεύγει την κακία για να μην έχει κακή φήμη.

Αντίθετα, ο Σωκράτης υποστηρίζει ότι η αληθινή αρετή είναι η ομοίωση με τον θεό, δηλαδή να γίνει κανείς όσο το δυνατόν πιο δίκαιος και όσιος. Αυτή η φυγή από το κακό προς το καλό είναι, κατά τον Σωκράτη, η ουσία της φιλοσοφικής ζωής.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

*

Ο Σωκράτης χρησιμοποιεί την έκφραση «παραμύθι της γριάς» ή «φλυαρία για γραΐδια» στον Θεαίτητο για να υποτιμήσει μια επιφανειακή ή κοινότοπη άποψη που δεν αντέχει σε φιλοσοφικό έλεγχο. Η φράση αυτή λειτουργεί ειρωνικά: δεν απορρίπτει απλώς μια ιδέα, αλλά την παρουσιάζει ως κάτι που κυκλοφορεί άκριτα, σαν λαϊκή δοξασία ή αφελής πίστη, χωρίς φιλοσοφική αξία.

Συγκεκριμένα, όταν ο συνομιλητής του προτείνει ότι η γνώση είναι απλώς αίσθηση, ο Σωκράτης απαντά ότι αυτή η άποψη είναι «λόγος γυναικείος» ή «παραμύθι γριάς», υπονοώντας ότι είναι απλοϊκή και δεν αντέχει στη διαλεκτική εξέταση. Με αυτόν τον τρόπο, προκαλεί τον συνομιλητή να εμβαθύνει και να υπερβεί τις επιφανειακές αντιλήψεις.

Είναι χαρακτηριστικό της σωκρατικής ειρωνείας: χρησιμοποιεί καθημερινές ή υποτιμητικές εκφράσεις για να ταρακουνήσει τον συνομιλητή και να τον οδηγήσει σε βαθύτερη σκέψη.

Ζωγραφικό έργο Ekpaglos Mike Chatzianastasiadis